Vadeli işlemlerde likidasyon, yatırımcının teminat miktarının belirli bir risk eşiğinin altına düşmesi nedeniyle açık pozisyonun borsa tarafından otomatik olarak kapatılmasıdır. Bu genellikle yüksek kaldıraç kullanımı, zarar durdur emirlerinin eksikliği veya hatalı stratejiler nedeniyle meydana gelir. Likidasyonu önlemek için kaldıraç kontrolü, risk yönetimi ve doğru sermaye dağılımı kritik öneme sahiptir.
Vadeli işlemler, türev piyasaların heyecan verici ancak bir o kadar da riskli bir alanını oluşturur. Likidasyon, vadeli işlemler yaparken kullanılan sermayenin belirli bir risk eşiğinin altına düşmesi sonucunda pozisyonun borsa tarafından otomatik olarak kapatılması anlamına gelir. Yani kullanıcının tüm teminatını kaybetmesi anlamına gelir.
Bu durum, genellikle yatırımcının pozisyonunu desteklemek için yeterli teminat bulundurmaması nedeniyle meydana gelir. Likidasyon, büyük kayıpların önüne geçmek için bir güvenlik mekanizması olarak işlev görür, ancak önlenemediği durumlarda ciddi mali zararlara yol açar.
Başlıklar
Likidasyon Neden Gerçekleşir?
Kripto piyasasında özellikle yeni yatırımcıların sıklıkla yaşadıkları vadeli işlemlerde likidasyon probleminin birçok nedeni olmakla birlikte en büyük sebeplerin başında, kaldıraç oranının yüksek olması, teminat bedelinin kaldıraç oranını karşılamaması, izole marjin kullanılması gibi nedenler likide olmanın nedenleri arasında yer almaktadır.
İşte temel olarak likidasyon nedenleri…
Yüksek Kaldıraçlı veya Genişleyen Pozisyonlar
Vadeli işlemlerde likidasyona uğramanın en temel nedenlerden biri yüksek kaldıraç kullanımıdır. Küçük bir sermayeyle büyük pozisyonlar açmanıza olanak tanır. Ancak, yüksek kaldıraç oranları fiyat hareketlerinden daha fazla etkilenmenize yol açar. Küçük bir fiyat değişimi bile pozisyonunuzun likidasyona uğramasına neden olabilir.
Vadeli işlemde özellikle yeni olan kullanıcıların yüksek kaldıraç kullanmaları likide olmalarına neden olmaktadır. Bu nedenle yeni kullanıcıların en azından sistemin işleyişini öğrenene kadar yüksek kaldıraçtan uzak durmaları gerekir.
Zarar Durdur Emirleri Ayarlamamak
Risk yönetiminin önemli bir parçası olan zarar durdur (stop-loss) emirlerinin ihmal edilmesi, piyasadaki ani dalgalanmalara karşı korunmasız kalmanıza yol açar. Bu durum vadeli işlemlerde likidasyona yol açan en temel nedenlerden bir diğeridir.
Yine yeni kullanıcıların sıklıkla düştükleri temel hatalardan biri stop-loss kullanmamalarıdır. Bu da aslında bir anlamda “kumar oynama” anlamına gelir. Çünkü anlık bir dalgalanmada, kullanıcının likide olması kaçınılmaz olur.
Hatalı Strateji
Hatalı bir strateji ile işlem açmak, vadeli işlemlerde likidasyona uğramanın önemli nedenlerinden biridir. Kapsamlı bir analiz yapmadan, piyasanın yönünü yanlış tahmin eden bir stratejiyle işlem yapmak büyük kayıplara neden olabilir. Örneğin, yüksek oynaklık dönemlerinde aceleci bir şekilde pozisyon açmak, beklenmedik likidasyonlarla sonuçlanabilir.
Fiyatlar birden yükselirken piyasa analizi yapmasını bilmeyen kullanıcılar, kar kaçırma endişesi ile grafiğin ortasından işleme girerler. Bu da yine likide olmalarında önemli bir etkendir. Doğrusu, mum hareketlerini takip etmek, haber akışına dikkat ederek pozisyona girmektir.
Likidasyon Nasıl Önlenir?
Kripto piyasasında vadeli işlemlerde likidasyondan kaçınmak için nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini bilmek gerekir. Aslında birçok strateji bu konuda geliştirilebilir. Ancak temel düzeyde aşağıdaki şekilde işlem yapmanız, likide olmanızı önüne geçmek için yeterli olacaktır.
Kaldıraç Kontrolü
Risk toleransınıza uygun bir kaldıraç oranı seçmek, vadeli işlemlerde likidasyon riskini azaltmanın en etkili yollarından biridir. Kaldıraç oranınızı düşük tutarak fiyat dalgalanmalarına karşı daha fazla dayanıklılık kazanabilirsiniz.
Kaldıraç oranını yüksek tutmak, yüksek kazançlar sağlamak anlamına gelmez. Örneğin 100$’lık bir teminatınızın olduğunu düşünün. Siz 100X kaldıraç açtığınızda, 10,000$’lık bir işlem açmış olursunuz. Fakat şunu unutmamanız gerekir. Burada sizin kaçma şansınız yoktur. Özellikle de izole marjin kullanıyorsanız, %1’lik bir düşüşte tüm paranızı kaybedersiniz ki kripto piyasasında bu çok olağan bir durumdur.
Zarar Durdur Emri Ayarlama
Her işlem için bir zarar durdur emri belirlemek, risklerinizi kontrol altında tutmanıza yardımcı olur. Bu emirler, piyasada işler beklediğiniz gibi gitmediğinde kayıplarınızı sınırlayarak sermayenizi korur.
Zarar durdurma emrini, alacağınız riske göre mutlaka ayarlamalısınız. Örneğin 100$ teminat ile 2X kaldıraçlı bir işlem yaptınız. Burada sizin riske edebileceğiniz zarar 10 dolar ise zarar durdur emrini buna göre vermeniz gerekmektedir. Bu şekilde doğru adımı uygulamanız durumunda vadeli işlemlerde likidasyondan daha rahat korunabilirsiniz.
Uygun Sermaye Dağılımı
Tüm sermayenizi tek bir pozisyona yatırmak yerine, portföyünüzü çeşitlendirmek akıllıca bir yaklaşımdır. Bu, tek bir işlemde yaşayacağınız zararın genel varlıklarınıza etkisini sınırlayacaktır.
Genellikle kripto yatırımcılarının temel olarak düştükleri bir diğer hata ise sermaye dağılımını doğru şekilde yapmamaktır. 10.000$’lık bir teminatı, BTC long işlemine yatırmanız, riskinizi yükseltir. Bunun yerine teminatınızı doğru şekilde kullanarak işlem açmanız, vadeli işlemlerde likidasyonun önüne geçecektir.
Likide Olmak Ne Demektir?
“Likide olmak”, vadeli işlemlerde kullanılan teminat miktarının düşmesi ve pozisyonun zorunlu olarak kapatılması anlamına gelir. Bu durum, yatırımcının mevcut pozisyonundaki tüm marjın kaybedilmesine yol açar. Yani, pozisyon kapatıldığında zarar kesinleşir ve bu da yatırımcının piyasada işlem yapma kapasitesini sınırlar.
Likidasyon Fiyatı Nasıl Belirlenir?
Vadeli işlemlerde likidasyon fiyatı, açık bir pozisyonun likidasyona uğrayacağı fiyat seviyesidir. Bu fiyat, kaldıraç oranı, teminat miktarı ve işlem yönüne bağlı olarak değişir.
Ters Vadeli İşlem Sözleşmesi: Long Örneği
Bir yatırımcı, Bitcoin fiyatının 30.000 $ olduğu bir durumda 10x kaldıraç kullanarak long pozisyon açsın. Eğer teminat 1.000 $ ise ve fiyat 27.000 $ seviyesine düşerse likidasyon gerçekleşebilir.
Ters Vadeli İşlem Sözleşmesi: Short Örneği
Aynı yatırımcı, 30.000 $ seviyesinden 10x kaldıraç ile short pozisyon açtığında ve fiyat 33.000 $ seviyesine yükseldiğinde, likidasyon riski oluşabilir.
Likidasyon Örneği
Bir yatırımcı, 2.000 $ teminat ile 20x kaldıraç kullanarak Ethereum’da long pozisyon açsın. Ethereum fiyatı 2.000 $ iken pozisyon açılmış olsun. Fiyat 1.900 $’a düştüğünde yatırımcının teminatı tükenebilir ve pozisyon likidasyona uğrayabilir.
Likidasyon Olursa Ne Olur?
Likidasyon olması durumunda yatırımcı, teminat miktarının tamamını kaybeder. Açık pozisyon varsa borsa tarafından otomatik kapatılır ve sermayenizi yeniden doldurmanız gerekir.
Likidasyona uğramamak için yukarıdaki önlemleri uygulayarak stratejik bir şekilde hareket etmek gerekir.
En İyi Vadeli İşlem (Marjin) Borsaları Önerisi
Borsa seçimi yaparken doğru bir borsa ile çalışmak da likidasyonunun önüne geçmek için önemli bir etkendir. Sizin için kullanabileceğiniz en güvenilir vadeli işlem borsalarını sunuyoruz.
| Borsa | Ödül | Bonus Şartı | Kayıt Linki |
| Bitlo | %15 | KYC Doğrulama | Kayıt Olmak İçin Tıklayın |
| MEXC | 20 USDT Vadeli İşlem Bonusu | KYC Doğrulama | Kayıt Olmak İçin Tıklayın |
| KCEX | 50 USDT Vadeli İşlem Bonusu | KYC Doğrulama | Kayıt Olmak İçin Tıklayın |
SSS
Vadeli işlemlerde likidasyon nasıl gerçekleşir?
Likidasyon, piyasa fiyatının yatırımcının zararını karşılamak için gereken teminatı aştığında meydana gelir. Bu durumda pozisyon kapatılarak zararın daha da büyümesi önlenir.
Likidasyon riskini azaltmak için ne yapabilirim?
Kaldıraç oranını düşük tutmak, zarar durdur emirleri kullanmak ve sermayenizi çeşitlendirmek likidasyon riskini azaltır.
Likidasyon fiyatı nasıl hesaplanır?
Likidasyon fiyatı, kullanılan kaldıraç oranı, teminat miktarı ve pozisyonun yönü gibi faktörlere dayanarak hesaplanır. Borsa platformları genellikle bu fiyatı otomatik olarak gösterir.
Vadeli işlemlerde long ve short işlemlerde likidasyon nasıl işler?
Long pozisyonda fiyat düşerse teminat yetersiz hale gelir ve pozisyon likidasyona uğrar.
Short pozisyonda fiyat yükseldiğinde teminat tükenir ve likidasyon gerçekleşir.
